De Nieuwmarkt is een bijzonder plein in Amsterdam waar altijd wat te doen is

De Nieuwmarkt staat bekend om zijn vele cafés, barretjes en restaurants. Nieuwmarkt ligt in het oude centrum van de stad tussen de Geldersekade en Kloveniersburgwal. Bovendien grenst het plein aan de Wallen en Chinatown. Omdat er dus veel Chinezen in die buurt wonen, zijn de straatnamen niet alleen in het Nederlands, maar ook in het Chinees.

De eyecatcher van de Nieuwmarkt is toch wel de Waag. Een markant gebouw dat bol staat van de geschiedenis die Amsterdam rijk is. Een gebouw dat al vele functies heeft gehad. Welke dat precies zijn lees je in deze blog.

Het ontstaan van de Nieuwmarkt

Laten we bij het begin beginnen. In 1488 is het gebouw geplaatst dat we nu kennen als de Waag. In die tijd was het een stadspoort met de naam Sint Anthoniespoort. De poort was onderdeel van de Middeleeuwse stadsmuren die stad moesten beschermen tegen indringers. De torens werden in vredestijd gebruikt als gevangenis.

Aan het einde van de 16e eeuw werd Amsterdam flink uitgebreid. Hierdoor verloor de stadspoort zijn functie. Aan het begin van de 17e eeuw werden dan ook de stadsmuren afgebroken. De grachten rond de stadsmuren werden in 1614 gedempt omdat er behoefte was aan een nieuw marktplein. Vandaar ook de naam Nieuwmarkt.

Van stadspoort naar Waag

Met het ontstaan van de Nieuwmarkt moest er ook een nieuwe bestemming komen voor de Sint Anthoniespoort. En dat werd als Waaggebouw. De Waag op de Dam werd te klein, waardoor er gezocht werd naar een andere locatie. Het binnenplein werd overdekt en er werden weegschalen geplaatst. Alledaagse goederen werden hier gewogen, maar ook ankers en artillerie vanuit de scheepswerf.

Op de bovenverdiepingen werden verschillende gildes gehuisvest: van de smeden, metselaars, schilders en chirurgijns. Elk gilde had zijn eigen ingang. Vandaag de dag zie je nog steeds de emblemen boven de poorten staan. Boven de toegangspoort van de chirurgijnsgilde staan de woorden ‘Theatrum Anatomicum’. Tot 1869 diende de ruimte als collegezaal voor de chirurgijns. In de wintermaanden werden hier autopsies verricht op criminelen voor de anatomielessen. Het beroemde schilderij ‘De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp’ van Rembrandt uit 1632 is geschilderd in de Waag. Aan het einde van de 17e eeuw kreeg het gebouw zijn huidige vorm met de koepelvormige ruimte met de middentoren.

De verschillende bestemmingen van de Waag

Vanaf de 19e eeuw heeft de Waag nog verschillende andere functies gehad. Zo was het gebouw een stadsschermzaal, meubelmakerij, werkplaats voor stadsolieverlichting, brandweerkazerne en gemeentearchief. In de 20e eeuw heeft het gebouw twee musea gehuisvest. Van 1926 tot 1932 zat er het Amsterdam Museum en het Joods Historisch Museum zat er daarna tot 1987.

Nieuwmarkt en de Waag in de 21e eeuw

De Nieuwmarkt is van oorsprong een marktplein. Nog steeds is er dagelijks een markt met verse producten, op zaterdag is er een biologische markt en in de zomermaanden is ook nog op zondag een antiekmarkt. Je zou niet zeggen dat er in de 18e en 19e eeuw regelmatig lijfstraffen en executies werden uitgevoerd en dat er een guillotine heeft gestaan. Of dat er in 1975 felle protesten waren (de Nieuwmarktrellen) vanwege de huizen die moesten wijken voor de nieuwe metrolijn.

En in de Waag geniet je tegenwoordig van een heerlijke lunch in Restaurant-Café In de Waag. Maar ook rondom het plein vind je volop uitgaansgelegenheden voor een middagje op het terras of een avondje culinair genieten. Niet alleen toeristen weten de weg naar de Nieuwmarkt te vinden, ook de Amsterdammers zelf vertoeven regelmatig op het plein. En dat maakt de Nieuwmarkt juist weer zo bijzonder.

Bekijk ook de leukste uitjes in Amsterdam!